2017’de sunulan bir Birleşmiş Milletler raporu, elektronik atıklarını dünyanın en ciddi risklerinden biri ilan etmişti. Geri dönüşü sürecine girmeden çöpe atılan atık elektronik cihazlar, insan ve çevre sağlığına büyük zarar verme potansiyeline sahip. Rapora göre 2016 yılında 44,7 milyon ton elektronik atık (e-atık) oluşmuş. Bu rakam 2014’deki miktara göre 3,3 milyon ton, yani yüzde 8 daha fazla.Uzmanlar 2021 yılında e-atık miktarının 52,2 milyon tona yükseleceğini tahmin ediyorlar.

  Araştırmalara göre geleneksel madencilik eforları, atık elektronik cihazlardan elde edilen değerli madenlerin yanında aşırı pahalı ve zor kalıyor.

  Tüm bu atık elektronik cihazların sadece yüzde 20 kadarı geri dönüştürülebilmiş durumda. Yani 4 bin 500 adet Eyfel Kulesi büyüklüğünde bir elektronik yığınının sadece beşte birini, tekrar küresel üretime sokacak şekilde işleyebiliyoruz. Halbuki yapılan araştırmalar geri dönüşüm sürecine giren elektroniklerden elde edilen değerli malzemelerin, neredeyse sıfırdan maden çıkartmak kadar karlı olabileceğine işaret etmekte.

  Elektronik cihazlar plastik ve cam gibi öğelerin dışında, devre ve anakart üretiminde kullanılan birçok değerli maden barındırmakta. Tek bir akıllı telefondan pek fazla değerli madde elde edilemiyor. Fakat dünya çapında her sene 1,7 milyar akıllı telefon satılmakta. Bunların sadece 1 milyon adeti geri dönüşüme sokulunca yıllık 34 kilogram altın, yaklaşık 16 ton bakır ve 350 kilogram kadar gümüş elde edilebilmekte.

  Şimdiye kadar bu rakamları elde etmenin gerçekten de karlı olup olmadığına kimse pek emin olamıyordu. American Chemical Society (Amerikan Kimya Derneği) tarafından sunulan bir rapor ise bu durumu kesinliğe kavuşturmakta. ‘Environmental Science & Technology’ jurnalinde yayımlanan bir bilimsel makalede, atık elektronik madenciliğinin (urban mining) günümüzde geleneksel madencilikten daha verimli hale gelmeye başladığı anlatılmakta. Çin, Pekin’deki Tsinghua Üniversitesi ve Avusturalya, Sydney’deki Macquarie Üniversitesi’nden ortak bir ekibin yaptığı çalışmada, Çin’deki sekiz geri dönüşüm firmasının operasyonları incelenmiş.

  Bu firmaların geri dönüştürülmüş TV setlerinden elde ettikleri altın ve bakır miktarları, geri dönüşüm araç ve ilşlem masrafları, hükümetin bu konudaki teşvikleri ve sübvansiyonları, elde edilen metallerin satışından elde edilen gelirler gibi birçok faktör hesaplamaya katılmış. Ardından araştırmacılar maliyetleri ve gelirleri geleneksel madencilik maliyetleri ve gelirleri ile karşılaştırmışlar. Atık elektronik madenciliğinin ideal koşullarda, geleneksel madencilikten 13 kat daha ucuza geldiği saptanmış. Her ülke e-atık geri dönüşümü alanında Çin gibi yüksek teşvikler sunmuyor. Fakat bu rapor en azından önemli bir trendin başlangıcı olarak görev yapabilir.